Persoonlijk onderzoek door de verzekeraar: rechtmatig of onrechtmatig?

Als een verzekeraar over een schadeclaim moet oordelen, kan een verzekeraar een persoonlijk onderzoek verrichten. Een persoonlijk onderzoek is een onderzoek waarbij bijzondere onderzoeksmethoden of -middelen worden gebruikt die inbreuk maken op de persoonlijke levenssfeer van een betrokkene.

Persoonlijk onderzoek volgens GPO

Bij het verrichten van een dergelijk onderzoek moet de verzekeraar rekening houden met de Gedragscode Persoonlijk Onderzoek (GPO) 2011. Deze gedragscode geeft de beginselen aan die een verzekeraar in acht moet nemen bij het uitvoeren van een persoonlijk onderzoek.

Belangrijke beginselen zijn het proportionaliteitsbeginsel (zorgvuldige afweging tussen de belangen van de betrokkene en die van de verzekeraar) en het subsidiariteitsbeginsel (als een onderzoeksmethode bestaat die tot hetzelfde resultaat kan leiden zonder dat de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene wordt geraakt, dan moet van het persoonlijk onderzoek worden afgezien). In een uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant stond de vraag centraal of de verzekeraar wel in lijn met de GPO 2011 had gehandeld door een persoonlijk onderzoek in te stellen.

Casus: onderzoek naar lichamelijke beperkingen rijleraar

Op 21 september 2017 is een vrachtwagen tegen de zijkant van een stilstaande auto gereden. Het slachtoffer (eigenaar van een autorijschool) bevond zich ten tijde van de aanrijding voorin op de passagiersstoel, omdat hij rijles aan het geven was. De (bestuurder van de) vrachtwagen was verzekerd bij TVM en TVM heeft de aansprakelijkheid voor het ongeval in eerste instantie erkend.

Om de schadeclaim van het slachtoffer te kunnen beoordelen, heeft TVM opdracht gegeven om een persoonlijk onderzoek te verrichten. Het slachtoffer is toen door medewerkers van een onderzoeksbureau geobserveerd. Volgens het onderzoeksbureau zijn bij het slachtoffer geen zichtbare lichamelijke beperkingen waargenomen en wordt hij niet belemmerd om zijn werk als rijinstructeur uit te oefenen. TVM heeft daarom de erkenning van de aansprakelijkheid weer ingetrokken.

Uitspraak van de rechtbank

De rechtbank ziet zich voor de vraag gesteld of het slachtoffer rechtmatig is geobserveerd. Daarbij speelt artikel 1.1 van de Gedragscode Persoonlijk Onderzoek (GPO) 2011 een rol. Volgens dat artikel kan een persoonlijk onderzoek worden ingesteld als:

• de verzekeraar van mening is dat het feitenonderzoek geen of onvoldoende uitsluitsel geeft voor het nemen van een beslissing op de schadeclaim, of
• bij de verzekeraar gerede twijfel is ontstaan over de juistheid of volledigheid van de resultaten van het feitenonderzoek, zodanig dat bij de verzekeraar een redelijk vermoeden van fraude is ontstaan.

Volgens TVM was van bovengenoemde gronden sprake, omdat er een gebrek aan medische informatie bestond en omdat iemand omstreeks 1 november 2017 heeft gezien dat het slachtoffer auto aan het rijden was terwijl het slachtoffer consequent heeft verklaard dat hij niet kon autorijden. Volgens TVM was het daarom niet mogelijk om te beslissen over de schadeclaim van het slachtoffer en was het instellen van een persoonlijk onderzoek noodzakelijk.  

Alternatieve onderzoeksmethoden onbenut?

TVM heeft alternatieve onderzoeksmethoden voor het doen van een betrouwbaar feitenonderzoek onbenut gelaten volgens de rechtbank. Ten aanzien van het gebrek aan medische informatie, merkt de rechtbank namelijk op dat TVM niet heeft gewacht op de informatie die was opgevraagd bij de fysiotherapeut. Bovendien houdt het betoog van TVM – dat het geen zin had om een medische expertise te laten verrichten – geen stand volgens de rechtbank.

Wat betreft het autorijden, merkt de rechtbank op dat het slachtoffer eerst heeft verklaard dat hij zelf weer autoreed. Later heeft hij verklaard dat hij geen autoreed. Het slachtoffer heeft dus niet consequent verklaard dat hij geen autoreed. Wel heeft het slachtoffer tegenstrijdig verklaard en volgens de rechtbank had TVM over deze tegenstrijdigheden in gesprek moeten gaan met het slachtoffer en/of een medische expertise moeten laten verrichten.

Onrechtmatig onderzoek bewezen

TVM had al met al alternatieve onderzoeksmethoden kunnen benutten om een betrouwbaar feitenonderzoek te doen. Bovengenoemde grond – dat het feitenonderzoek geen of onvoldoende uitsluitsel gaf voor het nemen van een beslissing op de schadeclaim – kan daarom niet worden aangenomen volgens de rechtbank.

Volgens de rechtbank heeft TVM onvoldoende onderzocht of er mogelijkheden waren die tot een minder ingrijpende inbreuk op de persoonlijke levenssfeer van het slachtoffer zouden leiden. Daarom zijn de belangen (van het slachtoffer vs. de verzekeraar) niet zorgvuldig afgewogen en is in strijd gehandeld met de GPO 2011. De rechtbank acht het door de verzekeraar ingestelde persoonlijk onderzoek dan ook onrechtmatig.

Onrechtmatig verkregen bewijsmateriaal uitgesloten

Omdat het persoonlijk onderzoek onrechtmatig is ingesteld, is het daaruit verkregen bewijsmateriaal ook onrechtmatig. Volgens de rechtbank dient dit bewijs uitgesloten te worden als sprake is van bijkomende omstandigheden. Van deze bijkomende omstandigheden is sprake, omdat de belangen niet zorgvuldig zijn afgewogen door de verzekeraar. De rechtbank neemt ook in aanmerking dat sprake is van een ernstige schending van de gedragsnormen, omdat TVM gebruik heeft gemaakt van het vergaande middel observatie en het slachtoffer vele uren is geobserveerd, terwijl daartoe (nog) geen reden bestond. Bovendien heeft het slachtoffer er niet (als contractspartij) voor gekozen om zich tot TVM te verhouden. Het door observatie verkregen bewijs dient daarom te worden uitgesloten.

Ferme Letselschade Advocaten

Bent u het slachtoffer geworden van een (verkeers)ongeval en heeft de verzekeraar een persoonlijk onderzoek laten verrichten? Dan is het raadzaam om een gespecialiseerde letselschadeadvocaat in te schakelen die u kan informeren over een dergelijk onderzoek en kan bijstaan bij het claimen van de schadevergoeding waar u recht op heeft.

De gespecialiseerde advocaten van Ferme Letselschade Advocaten hebben jarenlange ervaring en staan landelijk slachtoffers bij. Bent u benieuwd wat wij voor u kunnen betekenen? Neem dan gerust contact op.